ابن‌جهیم مفیدالدین ابوعبدالله محمد بن علی اسدیابنجهیم، مفیدالدین ابوعبدالله محمد بن علی اسدی، حلی، متکلم ، فقیه و اصولی شیعی در سده ۷ق/۱۳م است. ۱ - نامنام نیای بزرگ او را ابن‌طاووس [۱]
عبدالکریم ابن طاووس، فرحة الغری، ص ۱۰۹، نجف، ۱۳۶۸ق/۱۹۴۹م.
به صورت «جهم» ضبط کرده است [۲]
محمد شهید اول، الاربعون حدیثاً، ج۱، ص۳۰، قم، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.
[۳]
محمد حر عاملی، امل الإمل، ج۲، ص۲۵۴، به کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
[۴]
یوسف بحرانی، لؤلؤة البحرین، ج۱، ص۲۶۵، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، قم، مؤسسه آل البیت.
۲ - عصر و طبقهاز تاریخ تولد و وفات وی اطلاعی در دست نیست، لیکن از بررسی احوال مشایخ و راویان وی می‌توان نتیجه گرفت که معاصر و در طبقه محقق حلی (د ۶۷۶ق/۱۲۷۷م) بوده است. ۳ - جایگاه علمیاز آنچه علامه حلی درباره ملاقات خواجه نصیرالدین طوسی با محقق حلی در حله و گفت و گوی آن دو نقل کرده، چنین برمی‌آید که ابن‌جهیم یکی از سرآمدان عصر خود در اصول عقاید و اصول فقه بوده است، [۵]
محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
افزون بر این، فقاهت وی مورد اذعان علامه حلی [۶]
محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
و ابن‌طاووس [۷]
محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
نیز بوده است. حر عاملی او را ادیب و شاعر نیز دانسته است [۸]
محمد حر عاملی، امل الإمل، ج۲، ص۲۵۳، به کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
۴ - مشایخ اجازهاسناد روایات مختلف [۹]
حسن حلی، رجال، ج۱، ص۸، به کوشش جلال الدین محدث، تهران، ۱۳۴۲ش.
[۱۰]
عبدالکریم ابن طاووس، فرحة الغری، ص ۱۰۹، نجف، ۱۳۶۸ق/۱۹۴۹م.
[۱۱]
محمد شهید اول، الاربعون حدیثاً، ج۱، ص۳۰، قم، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.
[۱۲]
محمد شهید اول، الاربعون حدیثاً، ج۱، ص۷۸، قم، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.
[۱۳]
محمد شهید اول، الاربعون حدیثاً، ج۱، ص۸۷، قم، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.
نشان می‌دهد که ابن‌جهیم از مشایخ اجازه نیز بوده و حر عاملی [۱۴]
محمد حر عاملی، امل الإمل، ج۲، ص۲۵۳، به کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
وی را صدوق دانسته است. از مشایخ او سید فخار بن معدّ موسوی قابل ذکر است. [۱۵]
حسن حلی، رجال، ج۱، ص۸، به کوشش جلال الدین محدث، تهران، ۱۳۴۲ش.
[۱۶]
عبدالکریم ابن طاووس، فرحة الغری، ص ۱۰۹، نجف، ۱۳۶۸ق/۱۹۴۹م.
۵ - شاگرداندر میان راویان و شاگردان وی نیز نام کسانی چون علامه حسن بن یوسف حلی ، [۱۷]
محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
تقی‌الدین حسن بن علی بن داوودحلی [۱۸]
حسن حلی، رجال، ج۱، ص۷- ۸، به کوشش جلال الدین محدث، تهران، ۱۳۴۲ش.
و سید عبدالکریم بن طاووس [۱۹]
عبدالکریم ابن طاووس، فرحة الغری، ج۱، ص۱۰۹، نجف، ۱۳۶۸ق/۱۹۴۹م.
به چشم می‌خورد.۶ - راویاز یک سند شهید اول [۲۰]
محمد شهید اول، الاربعون حدیثاً، ج۱، ص ۸۷، قم، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.
برمی‌آید که سید مجدالدین محمد بن علی پدر عمیدالدین نیز بدون واسطه از وی روایت کرده است.۷ - فهرست منابع(۱) عبدالکریم ابن طاووس، فرحة الغری، نجف، ۱۳۶۸ق/۱۹۴۹م. (۲) یوسف بحرانی، لؤلؤة البحرین، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، قم، مؤسسه آل البیت. (۳) محمد حر عاملی، امل الإمل، به کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م. (۴) حسن حلی، رجال، به کوشش جلال الدین محدث، تهران، ۱۳۴۲ش. (۵) محمد شهید اول، الاربعون حدیثاً، قم، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م. (۶) محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م ۸ - پانویس
۹ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌جهیم»، ج۳، ص۱۰۵۵. |